Jaką formę działalności wybrać?

Mimo trudnej sytuacji gospodarczej, co roku ludzie decydują się na założenie własnej firmy. W roku 2022 zarejestrowanych zostało ponad 350 000 działalności. Gdy już decydujemy się na własny biznes, to w pierwszej kolejności musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, jaką formę działalności wybrać. Co będzie dla nas najlepsze?

W Polsce obecnie najpopularniejszą formą działalności jest Jednoosobowa Działalność Gospodarcza (JDG). Obecnie w naszym kraju aktywnych jest ok. 2,6 mln firm, z czego ok. 2 mln to właśnie JDG. Ale oprócz tej formy, mamy jeszcze nierejestrowaną działalność gospodarczą (NDG), czy też JDG prowadzoną na etacie, spółki z o.o., spółki komandytowe itd.. Oczywiście to nie jest cały wachlarz możliwych do prowadzenia form działalności, ale te najbardziej popularne.

Nierejestrowana Działalność Gospodarcza 

Jest to drobna działalność prowadzona przez osoby fizyczne, która nie podlega obowiązkowi rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej potocznie zwanej CEIDG. W trakcie jej prowadzenia nie ma również obowiązku zgłaszania się do ZUS, czy Urzędu Skarbowego.

Ale żeby nie było tak kolorowo, jest ona obwarowana pewnymi wymogami:

1. Po pierwsze nie może prowadzić działalności gospodarczej osoba, która w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) prowadziła zarejestrowaną działalność gospodarczą. 

2. Po drugie limit przychodów, jakie można osiągną prowadząc NDG nie może przekroczyć 75% minimalnego wynagrodzenia krajowego. W roku 2023 poziom minimalnego wynagrodzenia zmienia się dwukrotnie. Od 1 stycznia 2024 r. wynosi ono 4242 zł miesięcznie, tak więc przychód maksymalny, jaki będzie można osiągnąć na NDG wynosi 3181,50 zł/m-c. Natomiast od 1 lipca 2024 r.  minimalne wynagrodzenie wzrasta do kwoty 4300 zł, czyli przychód na NDG wzrośnie tym samym do 3225,00 zł/m-c.

3. Po trzecie nie mogą jej prowadzić osoby, których działalność wymaga uzyskania koncesji, pozwoleń czy też wpisu do rejestru działalności regulowanej np. sprzedaż napojów alkoholowych, organizacja imprez turystycznych, prowadzenie działalności w zakresie gier losowych itd.

Podatek dochodowy na NDG

Dochody uzyskiwane z działalności nierejestrowanej, jak każde inne są opodatkowane. Stosuje się w tym przypadku opodatkowanie na zasadach ogólnych, czyli według tzw. skali podatkowej (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Wymóg dotyczący górnej granicy przychodów, jakie możemy osiągnąć z NDG powoduje, iż nasze dochody będą się mieściły w pierwszym progu podatkowym, czyli podatek wynosić będzie 12%.

Dochody rozliczamy całorocznie, w rocznym zeznaniu podatkowym na formularzu PIT-36. Możesz jednak płacić miesięczne zaliczki na podatek dochodowy, które później również rozlicza się w rocznym zeznaniu podatkowym. W zeznaniu rocznym od uzyskanego przychodu możesz odliczyć koszty, które poniosłeś w związku z wykonywaną działalnością, na przykład zakup surowców do produkcji wyrobów. Ale pamiętaj, że koszty te powinny być właściwie udokumentowane. 

Prowadząc Nierejestrowaną Działalność Gospodarczą nie masz obowiązku uiszczać składki ZUS i na ubezpieczenie zdrowotne.

Jeżeli nie chcesz przegapić innych wartościowych treści dla Twojego biznesu oraz mieć dostęp do wszystkich pojawiających się na mojej stronie bezpłatnych materiałów, zapraszam Cię do zapisu na mój Newsletter

Co gdy przekroczysz limit przychodów?

Wówczas masz 7 dni na zarejestrowanie działalności. Termin ten liczy się od daty przekroczenia przychodów. Jego niedotrzymanie zagrożone jest nałożeniem kary grzywny, a nawet pozbawienia wolności. Dlatego konieczne i ważne jest, aby prowadzić codzienną ewidencję uzyskanych przychodów.

Wady i zalety NDG

Jak widzisz ogromną zaletą tego rodzaju działalności z pewnością jest brak konieczności jej rejestrowania, a co za tym idzie opłacania składki ZUS i ubezpieczenia zdrowotnego. Możesz sam prowadzić ewidencję przychodów, bez ponoszenia kosztów usług księgowych. Pozwala Ci ona wypróbować swój biznes, zobaczyć jak on się rozwinie, czy ma rację bytu. Jest również bardzo dobrym rozwiązaniem dla osób, które chcą dorobić do domowego budżetu.

Niestety ma jedną znaczącą wadę – limit przychodów. Niestety nie jest on zbyt wysoki, tak więc trzeba bardzo roztropnie dokonywać transakcji, aby go nie przekroczyć. Więcej na temat NDG możesz przeczytać TUTAJ. Natomiast, jeżeli chcesz mieć poradnik, który kompleksowo omawia temat Nierejestrowanej Działalności Gospodarczej, koniecznie zajzryj TUTAJ.

Jednoosobowa Działalność Gospodarcza 

JDG według przepisów to “zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”. 

Możliwe do wyboru formy opodatkowania

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, może dokonać wyboru formy opodatkowania z 3 dostępnych wariantów:

• podatek na zasadach ogólnych (tzw. podatek wg. skali) – w jego przypadku obowiązują 2 stawki 12% jeżeli nasze dochody nie przekroczą progu 120 tys. zł oraz 32 % gdy nasz dochód przekroczy wskazany próg;
• podatek liniowy – tutaj mamy stałą stawkę wynoszącą 19% bez względu na wielkość naszego dochodu;
• podatek ryczałtowy – ma kilka stawek 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3%, które zależą od rodzaju prowadzonej działalności. Ale najważniejsze co należy przy tym podatku wiedzieć, to to, iż podstawą jego obliczenia jest nasz przychód a nie dochód (przychód – koszty = dochód) jak w poprzednich dwóch wariantach;

Składka zdrowotna

Obowiązek jej uiszczenia spoczywa na każdym przedsiębiorcy prowadzącym JDG. Jej wysokość uzależniona jest od wybranej formy opodatkowania. I tak:

• dla osób rozliczających się na zasadach ogólnych składka zdrowotna wynosi 9% i jest liczona od dochodu firmy;
• dla osób, które wybiorą podatek liniowy składka zdrowotna wynosi 4,9 %, ale nie może być mniejsza niż 9% minimalnego wynagrodzenia. W roku 2023 roku w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca wynosi ono 3 490 zł czyli składka zdrowotna wyniesie 314,10 zł. Np. przedsiębiorca uzyskał w miesiącu lutym dochód w wysokości 5000 zł. Gdy pomnożymy 5000 x 4,9% wyjdzie nam kwota 245 zł, zatem i tak będzie musiał on zapłacić 314,10 zł czyli minimalną określoną wysokość składki zdrowotnej.
• przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem opłacają składkę zdrowotną uzależnioną od wysokości osiąganych przez nich przychodów oraz ogłoszonego przez GUS przeciętnego wynagrodzenia. W roku 2023 jest to 6965,94 zł. Zatem:

• przy przychodach rocznych do 60 tys. zł składka zdrowotna wynosi 60% przeciętnego wynagrodzenia tj. 6965,94 x 60% = 4179,56 podzielone na 12 miesięcy, wynosi 348,30zł;
• przy przychodach rocznych od 60 tys. zł do 300 tys. zł składka zdrowotna wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia (580,50 zł miesięcznie)
• przy przychodach rocznych powyżej 300 tys. zł jest to 180 % przeciętnego wynagrodzenia czyli 1044,81 zł miesięcznie

Obowiązkowe składki ZUS

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, jest zobowiązany do opłacania comiesięcznych składek na ubezpieczenie społeczne (ZUS). Jednak początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z pewnych ulg:

• ulga na start – przez pierwsze 6 miesięcy nie płacimy składek ZUS, a jedynie opłacamy składkę zdrowotną
• mały ZUS – przez 24 miesiąca opłacamy składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości min. 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Składka zdrowotna jest opłacana nadal bez zmian.
• mały ZUS Plus – przez okres 36 miesięcy możemy opłacać składki proporcjonalnie do naszego przychodu. Składka zdrowotna pozostaje bez zmian. 

Gdy skorzystamy już ze wszystkich przysługujących nam ulg, wówczas musimy opłacać pełny, czyli tzw. duży ZUS (w roku 2024 wyniesie to 1600,32 zł.

Wady i zalety JDG

Niewątpliwymi zaletami jednoosobowej działalności gospodarczej są:

• szybka rejestracja bez ponoszenia opłat
• szybki i prosty sposób zamknięcia działalności
• możliwość ubiegania się o różnego rodzaju dotacje, dofinansowania
• uproszczona księgowość a co za tym idzie niższe koszty obsługi księgowej
• brak konieczności wnoszenia wkładu własnego

Jeżeli chodzi o wady prowadzenia JDG to kluczowe znaczenie ma tutaj ponoszenie bezpośredniego ryzyka z nią związanego. W praktyce oznacza to, iż przedsiębiorca ponosi pełną odpowiedzialność za ewentualne potknięcia biznesowe. Odpowiada on całym swoim majątkiem, również prywatnym. Ponadto prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą, prowadzi ją sam. Nie może prowadzić jej wspólnie z innymi osobami, wszystko jest przypisane do jednej osoby – nawet jeśli w rzeczywistości biznes prowadzą dwie lub więcej osób. Kolejną wadą jest to, iż przy prowadzeniu JDG ciężko jest znaleźć sposoby na optymalizację podatków.

Jednoosobowa Działalność Gospodarcza na etacie

Jest to rozwiązanie dedykowane osobom, które pracują na etacie, ale chciałaby ruszyć z własnym biznesem. Czy to dla dodatkowego zarobku, czy też mając w dalszych planach porzucenie etatu i pozostanie na samozatrudnieniu. 

Ta forma działalności podlega takim samym prawom przy jej zakładaniu jak zwykła JDG. Czyli musimy zarejestrować ją w CEiDG, zgłosić do ZUS-u, opłacać składkę zdrowotną i wybrać odpowiednią dla nas formę opodatkowania. 

Czym zatem różni się prowadzenie JDG na etacie od samego JDG?

Jeżeli z tytułu umowy o pracę otrzymujemy wynagrodzenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia krajowego, od którego to wynagrodzenia pracodawca zobowiązany jest odprowadzać składki do ZUS, wówczas my już nie musimy tej składki odprowadzać ponownie jako przedsiębiorcy prowadzący JDG. Wystarczy tylko zgłosić się do ZUS-u na formularzu ZUS ZZA.

UWAGA!

Jeżeli chcesz prowadzić JDG pracując na etacie, nie możesz świadczyć usług na rzecz swojego pracodawcy. Jeżeli to zrobisz, wówczas będziesz musiał/a opłacać PEŁNY ZUS.

Co więcej, jeżeli zatrudniony jesteś np. u dwóch pracodawców, to liczy się suma Twojego wynagrodzenia u obu. 

Oczywiście jest to dobrowolne zwolnienie. Jeżeli chciałbyś przystąpić do ubezpieczenia społecznego z tytułu prowadzonej działalności, to nic nie stoi na przeszkodzie. Więcej na temat prowadzenia działalności na etacie przeczytasz TUTAJ.

Przedstawione przeze mnie formy prowadzenia działalności oczywiście nie są jedyne. Swoją uwagę skupiłam na nich ponieważ, są one najczęściej brane pod uwagę wśród mikroprzedsiębiorców rozpoczynających swoją przygodę z biznesem. Jak również skorzystać z nich mogą osoby, które jedynie pragną dorobić do swojego budżetu domowego. Warto zatem na spokojnie przeanalizować sobie naszą sytuację i podjąć odpowiednią decyzję. Jeżeli jesteś dopiero na początku swojej drogi do własnego biznesu, to mam dla Ciebie WORKBOOK “5 kroków do własnego biznesu”, który pomoże Ci w sposób przemyślany podjąć decyzję o własnym biznesie.

Ze swojej strony, dla przedsiębiorców z nieco większym kapitałem, lub też takich, którzy planują założenie własnej działalności na nieco większą skalę, polecam zapoznać się z możliwościami, jakie daje spóła z o.o. W tym temacie odsyłam Was do genialnej strony ZUS to nie MUS. Znajdziecie tam mnóstwo wiedzy na temat spółek z o.o.