Od 1 stycznia 2023r. wchodzi w życie europejska dyrektywa tzw. dyrektywa OMNIBUS oraz inne towarzyszące jej ustawy, które zostały uchwalone, aby dostosować ją do polskiego prawa. Wprowadzają one szereg zmian, które będą miały znaczenie dla przedsiębiorców prowadzących swoje biznesy online i nie tylko. Zobacz, co musisz wiedzieć, jeżeli jesteś przedsiębiorcą, który sprzedaje swoje produkty on-line.
Czego dotyczy dyrektywa OMNIBUS?
Generalnie Dyrektywa Omnibus jest dyrektywą, która co do zasady wzmocni prawa konsumenta. Ponieważ na skutek ogólnoświatowej pandemii rynek e-commerce znacząco się rozrósł, pewne kwestie wymagały uregulowania. Z tego też powodu, będzie ona miała największe znaczenie dla przedsiębiorców, sprzedawców internetowych i platform handlowych. Dzięki niej handel w sieci (i nie tylko) ma być bardziej transparentny i bezpieczny.
Jakie zmiany wprowadza Dyrektywa Omnibus oraz towarzyszące jej dyrektywy towarowe i cyfrowe?
Zmian jest naprawdę wiele, więc wskażę i krótko opiszę najważniejsze z nich. Zatem przedsiębiorcy będą mieli obowiązek:
1) informować o wcześniejszej cenie w przypadku obniżenia ceny
Jeżeli sprzedawca decyduje się na objęcie swojego produktu promocją, wówczas będzie zobowiązany poinformować konsumentów o najniższej cenie tego produktu, jaka obowiązywała w ostatnich 30 dniach.
Przykład:
Kasia, która zajmuje się rękodziełem, ma swój sklep internetowy, w którym sprzedaje ozdobne świece zapachowe. Mamy połowę stycznia i z myślą o zbliżających się Walentynkach postanawia, iż obejmie promocją świece w kształcie serca. Obecnie cena świec wynosi 60 zł. Decyduje się zatem na podniesienie ceny przedmiotowych świec teraz do kwoty 79 zł, aby móc ją obniżyć tuż przed Walentynkami. Na tydzień przed 14 lutym robi w sklepie PROMOCJĘ. Podaje, iż z okazji Walentynek cena świec w kształcie serca została obniżona do kwoty 59 zł.
Przed zmianami wprowadzanymi przez dyrektywę OMNIBUS zapewne klient otrzymałby informację, iż cena została obniżona z kwoty 79 zł na kwotę 59 zł i tyle. Jednak od stycznia 2023r. Kasia będzie musiała poinformować również, iż najniższą ceną, po jakiej można było zakupić przedmiotowe świece w ciągu ostatnich 30 dni, była cena 60 zł.
A co jeśli produkt znajduje się w sprzedaży na tyle krótko, że nie można wskazać jego najniższej ceny sprzed 30 dni przed promocją? Wówczas trzeba poinformować konsumenta o jego najniższej cenie od momentu, kiedy pojawił się w sprzedaży. Ponadto wg dyrektywy “w miejscu sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się cenę oraz cenę jednostkową towaru (usługi) w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen”.
Ta nowelizacja ma chronić konsumentów przed sztucznym zawyżaniem cen. Jednak dotyczy ona nie tylko konsumentów, ale również detalicznej sprzedaży dla firm.
Wyjątek!
Obowiązek zamieszczania najniższej ceny, jaka miała miejsce w ciągu ostatnich 30 dni, dotyczy tylko i wyłącznie sytuacji, w których sprzedający ogłasza, że jest promocja, specjalna obniżka itp. Jeżeli np. reklamuje swój produkt pisząc, iż jest on najtańszy na rynku i podaje jego cenę, to wówczas nie ma obowiązku podawania wcześniejszej niższej ceny.
2) sprawdzić, czy recenzje rzeczywiście pochodzą od konsumentów, którzy faktycznie zakupili/użyli opiniowane produkty/usługi.
Dyrektywa Omnibus nakłada na przedsiębiorców obowiązek weryfikowania recenzji/ opinii o ich produktach. Przedsiębiorca będzie musiał podjąć decyzję, czy udostępnia opinie o swoim produkcie, czy też nie. Jeżeli zdecyduje się je udostępniać, będzie miał obowiązek poinformować, w jaki sposób są zbierane i weryfikowane opinie w jego sklepie. Oprócz tego trzeba będzie poinformować, czy publikujemy wszystkie opinie, bez względu na to czy są dobre czy złe. Pamiętajmy, że nie chodzi o sprawdzanie samej opinii, tylko tego, czy została ona dodana przez osobę, która faktycznie zakupiła nasz produkt.
Te przepisy mają za zadanie zapobiegać wystawianiu fałszywych opinii/komentarzy przez osoby, które w rzeczywistości nie korzystały z opiniowanego produktu. Już teraz możemy się spotkać z taką praktyką. Niektóre witryny internetowe umożliwiają wystawianie opinii o produkcie lub usłudze wyłącznie klientom, którzy zakupili towar w ich sklepie internetowym.
3) poinformować o numerze telefonu
Do tej pory przedsiębiorcy sprzedający swoje produkty/usługi przez internet, zobowiązani byli do podawania nazwy firmy, jej siedziby oraz adresu mailowego. Nowe przepisy zobowiązują ich teraz do udostępniania swoim klientom również numeru telefonu. Można go zamieścić w stopce sklepu internetowego, czy też na stronie przeznaczonej do kontaktu.
4) stosować przepisy RODO oraz ustawy o ochronie praw konsumenta w przypadku “sprzedaży” produktów cyfrowych w zamian za dane osobowe
Wraz z dyrektywą Omnibus została również znowelizowana dyrektywa cyfrowa, która dotyczy m.in. sprzedaży treści usług cyfrowych takich jak np.:
- e-booki
- pliki audio, video (np. płatne webinary, kursy online)
- aplikacje
- programy komputerowe
W dyrektywie tej uregulowano kwestię “sprzedaży” treści cyfrowych w zamian za przekazane przedsiębiorcy dane osobowe. Przykładem takiej transakcji jest np. udostępnienie treści w zamian za możliwość wysyłki przez przedsiębiorcę newslettera. Zabieg ten stosuje się już od dawna, natomiast obecnie regulują go również przepisy. Zgodnie z nimi, tego typu transakcję traktuje się na takich samych prawach jak zakup przez konsumenta treści cyfrowych za pieniądze. Tak więc takiemu klientowi będzie również przysługiwała, chociażby reklamacja. Przedsiębiorca natomiast zobowiązany jest do stosowania przepisów RODO w stosunku do przekazanych mu danych osobowych.
5) w przypadku dostarczenia treści cyfrowych, przekazanie klientowi potwierdzenia wyrażenia przez niego zgody na utratę możliwości odstąpienia od umowy
Ponadto dyrektywa rozróżnia dwa pojęcia: usługi cyfrowe i treści cyfrowe. Usługami cyfrowymi są np. usługi przechowywania danych w chmurze, poczty elektronicznej, czy też wymiana treści wideo i audio. Natomiast treściami cyfrowymi określa się dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej, czyli np. e-booki, pliki muzyczne, pliki wideo itd.
W przypadku umów na dostarczenie usług cyfrowych konsumenci mają 14 dni na rezygnację (odstąpienie od umowy). Natomiast w przypadku treści cyfrowych, które nie są dostarczane na nośniku materialnym, czyli np. wysyłane mailem bądź udostępniane hasłem, konsument nie ma prawa do odstąpienia od umowy, o ile wystąpiły określone warunki. Takimi warunkami są: rozpoczęcie świadczenia (np. przekazanie e-booka) za wyraźną i uprzednią zgodą konsumenta, który został poinformowany, że utraci on możliwość odstąpienia od umowy i przyjął to do wiadomości.
W praktyce wiązać się to będzie z obowiązkiem przekazania klientowi potwierdzenia otrzymania od niego takiej zgody. Może to być np. w postaci pliku PDF załączonego do maila.
6) informować, czy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe za pośrednictwem internetowej platformy handlowej jest przedsiębiorcą czy nie.
Ta nowelizacja dotyczy w szczególności internetowych platform handlowych takich jak np. Marketplace, OLX, Allegro itp. Będą one na podstawie oświadczenia osoby sprzedającej, będą informować klientów o tym, czy sprzedający jest przedsiębiorcą, czy też nie. Jeżeli osoba ta nie jest przedsiębiorcą, będą miały obowiązek poinformowania kupującego, że do umowy nie mają zastosowania prawa konsumenta wynikające z przepisów o ochronie konsumentów.
7) informować, czy prezentowana cena jest spersonalizowana na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji i profilowania, czy nie;
Niektóre sklepy internetowe posiadają mechanizmy, które pozwalają na dostosowanie ceny produktu do konkretnej kategorii kupujących. Cenę produktu czy też usługi mogą dostosować np. na podstawie oglądanych przez potencjalnego klienta produktów. W przypadku stosowania takich praktyk, konsumenta należy poinformować, że cena została dostosowana ściśle pod niego. Dotytczy to przypadku umów zawieranych na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa
Przedstawione powyżej zmiany to tylko pewna część. Jednak jak widać wymuszają one na przedsiębiorcach dostosowanie regulaminów, ofert a także informacji dostępnych w ich sklepach internetowych. Konsumenci muszą wiedzieć, jaki jest sposób realizacji transakcji oraz jakie prawa im przysługują.
UWAGA!
Osobę, która sprzedaje towar/usługę czy to cyfrową, czy to fizyczną, prowadzącą Nierejestrowaną Działalność Gospodarczą, również traktuje się jako przedsiębiorcę. Ma takie same obowiązki co przedsiębiorca zarejestrowany, a jej klientom przysługują takie same prawa. Więcej na temat nierejestrowanej działalności gospodarczej dowiesz się z TUTAJ.
Natomiast w kolejnym wpisie bardziej szczegółowo omówię zmiany, jakie należy wdrożyć w regulaminie swojego sklepu internetowego.